6.SINIF - FEN - BİLEŞKE KUVVET

1) Kuvvet nedir ?

Cisimleri hareket ettiren, hareket eden cismi durduran, hareket yönünü değiştirebilen, cisimlerin şekillerini değiştirebilen etkiye kuvvet denir.

Kuvveti göremeyiz, sadece etkilerini hissedebiliriz.
Kuvveti defterde, yazı tahtasında gösterebilmek için ok (→) işareti yerleştirilir.
Okun uzunluğu kuvvetin büyüklüğünü gösterir.

Kuvvetin Temel Özellikleri nelerdir?

Kuvveti belirleyen dört temel özelliği vardır;

• Uygulama Noktası: Kuvvetin uygulandığı cisimdir.
• Doğrultusu: Kuvvetin yönü ve zıttı doğrultusunu verir.
• Yönü: Kuvvetin hangi yönde olduğunu belirtir. Harita üzerinde kullanılan yönlerle aynıdır.
• Şiddeti(Büyüklüğü): Kuvvetin dinamometre ile ölçülen büyüklüğüdür.

Kuvvetle yaptığımız işlere örnekler;

• Topa vururken,
• Kitabı açarken,
• Camı kırarken,
• Musluğu çevirirken,
• Meyveyi soyarken kuvvet uygulanır.

2) Nevton nedir?

Kuvvetin birimi Newton'dur. Kısaca N harfi ile gösterilir.
Gösterilmesi F veya F1 , F2 ... şeklindedir. Birden fazla kuvvet varsa 1.kuvvet olduğunu belirtmek için F1, 2.kuvvet olduğunu belirtmek için F2 şeklinde isimlendirilir.

3) Dinamometre nedir?

• Kuvvet ölçen araca Dinamometre denir.
• Dinamometre cisimlerin esneme özelliğinden yararlanılarak yapılmıştır.
• Dinamometre içinde esnek bir yay bulunur.
• Dinamometredeki yaydaki uzama miktarı dinamometreye asılan cismin ağırlığı ile doğru orantılıdır.

4) Kuvvetin Yönü ve Doğrultusu

• Kuvvetin yön, doğrultu, büyüklük ve başlangıç noktası belirtilmelidir.
• Yön ve doğrultu aynı değildir. Yön tek, doğrultu çift
  
  taraflıdır. Kuzey yön, kuzey-güney ise doğrultudur.

5) Bileşke Kuvvet nedir?

İki ya da daha fazla kuvvetin bir cisme yaptığı etkiyi tek başına yapabilen kuvvete Net kuvvet (Bileşke Kuvvet) denir. Bileşke kuvvet R sembolü ile gösterilir

Bileşke kuvvet nasıl bulunur?

A) Aynı yöndeki kuvvetlerin bileşkesi:
Bir cisme etki eden doğrultuları ve yönleri aynı kuvvetlerin bileşkesini bulmak için kuvvetler toplanır. Cisim, bileşke kuvvetin yönünde hareket eder.

Bileşke Kuvvet (R)= F1 + F2
Örnek:

Bir cismine aynı yön ve doğrultuda 5N ve 3N luk kuvvetler etki ediyor.Cismin hareket yönü ve cisme etki­yen net kuvvet nedir?

                          1.kuvvet (F1)        2.kuvvet (F2)         Net kuvvet (R)
Doğrultu             Doğu-Batı                Doğu-Batı             Doğu-Batı
Yön                        Batı                          Batı                       Batı
Büyüklük                 5 N                          3N                       8 N

R= F1 + F2 = 4N +3N = 7N ( Net kuvvet 8N dur.)
B) Zıt yöndeki kuvvetlerin bileşkesi:
 Bir cisme etki eden doğrultuları aynı yönleri zıt ise, kuvvetlerin bileşkesini bulmak için kuvvetler çıkarılır. .

Bileşke kuvvetin yönü büyük kuvvetin yönüdür. Cisim, büyük kuvvetin yönüne doğru hareket eder

Bileşke Kuvvet (R)= F1 - F2

Örnek 

Bir cismine aynı doğrultuda ve zıt yönde 5N ve 3N luk kuvvetler etki ediyor. Cismin hareket yönü ve cisme etkile­yen net kuvvet nedir?

                             1.kuvvet
                                (F1)              2.kuvvet
                                                        (F2)                   Net kuvvet (R)
Doğrultu                Doğu-Batı        Doğu-Batı                Doğu-Batı
Yön                          Doğu                Batı                          Doğu
Büyüklük                    5 N                  3N                          8 N

R= F1 - F2 = 5N -3N = 2N ( Net kuvvet 2N dur.)


6) Dengelenmiş ve Dengelenmemiş Kuvvetler

A) Dengelenmiş kuvvet: 

Bileşkeleri sıfır olan kuvvetlere dengelenmiş kuvvetler denir. Dengelenmiş kuvvetlerin etkisinde olan cisim ya hareketsizdir, ya da sabit süratle hareket eder.

B) Dengelenmemiş kuvvet: Bileşkeleri sıfırdan farklı olan kuvvetlere dengelenmemiş kuvvetler denir. Cismin hareket yönü ile dengelenmemiş kuvvet aynı yönde ise cismin sürati artar, zıt yönde ise azalır.

MERVE İLE TÜM DERSLER