6.SINIF - DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ
Hareket ne demek ? arkadaşlar buradan başlayalım .
Canlıların yer ve yönlerini değiştirme etkinliklerine hareket denir. Hareket tüm canlıların ortak özelliklerinden birisidir. Peki destek hareket sistemi nedir? İnsanlarda organlara destek olan, şekil kazandıran ve hareketi sağlayan vücut yapılarına destek ve hareket sistemi denir .
Destek ve Hareket sistemi 3 kısımda incelenir. Gelin onlar neymiş bakalım.
2) Kısa kemikler;
Boyları kısa olan kübik şeklideki kemiklerdir. Eni ve
boyu birbirine yakın olan kemiklerdir.
Vücudumuzdaki kısa kemikler;
Canlıların yer ve yönlerini değiştirme etkinliklerine hareket denir. Hareket tüm canlıların ortak özelliklerinden birisidir. Peki destek hareket sistemi nedir? İnsanlarda organlara destek olan, şekil kazandıran ve hareketi sağlayan vücut yapılarına destek ve hareket sistemi denir .
Destek ve Hareket sistemi 3 kısımda incelenir. Gelin onlar neymiş bakalım.
- İskelet
- Kaslar
- Eklemler
Şimdi İskeletin Yapısı Ve Görevleri neymiş bakalım mı ;) Bakalım bence o zaman
İSKELETİN YAPISI VE GÖREVLERİ
İskelet nedir? Farklı şekil ve uzunluklardaki kemiklerin birbirine bağlanmalarıyla oluşan yapıya İskelet denir.Vücudumuzdaki iskelette 210 kemik bulunur.peki iskeletin görevleri fikriniz var mı hadi bakalım.
İskeletin görevleri;
- Vücudun dik durmasını sağlar.
- Organları korur ve desteklik sağlar.
- Kaslar ve diğer organlara tutunma ortamı oluşturur.
- Vücuda şekil verir.
- Kaslarla birlikte vücudun hareketini sağlar.
- Vücudun ihtiyacı olan kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi temel mineralleri depo eder.
- Kan hücrelerinin üretilmesini sağlar.
- Uzun kemikler
- Kısa kemikler
- Yassı kemikler
Boyları uzun olan Silindirik görünümlü kemiklerdir.Boyu eninden fazla olan kemiklerdir. El, ayak, kol ve
bacaklarda bulunan kemikler bu gruba girer. Peki uzun kemiklerimiz hangileri ?
Vücudumuzdaki uzun kemikler;
- Ön kol kemiği
- Pazu kemiği
- Bacak kemiği
- Uyluk kemiği
- Kaval kemiği
- Baldır kemiği
- Parmak kemikleri
2) Kısa kemikler;Boyları kısa olan kübik şeklideki kemiklerdir. Eni ve
boyu birbirine yakın olan kemiklerdir.
Vücudumuzdaki kısa kemikler;
- Omurgadaki omur kemikleri
- El ve ayaklar bileklerindeki kemikler
3) Yassı kemikler;
Geniş yüzeyli, kalınlığı az, olan levha şeklindeki kemiklerdir.
Vücudumuzdaki yassı kemikler;
KEMİĞİN YAPISI
Bir kemiğin yapısında;
Kemikleri birbirine bağlayan yapılara eklem denir. İskelette kaç kemik var demiştik ? 210 kemik birbirine bağlanarak iskeletin oluşmasını sağlar. Eklemler bulundukları yere göre esnekliklerine ve kemiklere kazandırdıkları hareket yeteneğine göre üç gruba ayrılır;
Oynar Eklem;
Bağladığı kemiklerim kolay ve çok çeşitli hareketler yapmasına imkan sağlar. Kemikler arasında ekrem boşlukları bulunur. Eklem boşluklarında, kemik hareketini kolaylaştıran eklem sıvısı bulunur. Vücudumuzdaki oynar eklemler genellikle kol ve bacaklarda bulunur. Omuz eklemi, kalça eklemi, dirsek eklemi, parmak eklemleri, bilek eklemi, çene eklemi ve diz eklemi bu gruba girer.
Yarı Oynar Eklem;
Bağladığı kemiklerin dar açılarda ve sınırlı hareketler yapmasına imkan sağlar. Yarı oynar eklemler , bel, sırt ve boyun omurları arasında bulunur. Omurganın sağa sola veya öne arkaya bükülmesine bu eklemler olanak sağlar.
Oynamaz Eklem;
Çevresindeki kemikleri birbirine çok sıkı olarak bağlar. Bağladığı kemikler arasında girinti yada çıkıntılar bulunur.Bu çeşit eklemlerde eklem sıvısı yoktur ve kemiklerin hareket etmesine imkan vermez. Kafatası ve kuyruk omurlarında bulunur.
KASLAR
İskeleti sararak, asıl şeklini veren dokuya kas denir. Kaslar kas lifi verilen ince liflerden oluşur. Kas hücreleri kasılıp gevşeme özelliğine sahiptir. Kasların etkinliği hareket etme ve bedensel iş yapılmasını sağlar. Kasların çalışması ise sinirlerle kontrol edilir. Kaslar çalışma biçimlerine ve bulundukları yere göre farklılık göstermektedir.
Vücudumuzda üç çeşit kas grubu vardır;
Çizgili kaslar;
İskeletimizi saran ve isteğimizle çalışan kaslardır. Kasılmaları güçlü ve etkilidir. Hızlı kasılırlar ve bir süre sonrada yorulabilirler.
Kalp kasları;
Kırmızı renkli olan kaslardır. Çizgili kas yapısında olan ve düz kas özelliğinde çalışan kaslardır.İsteğimiz dışında çalışırlar. Kalp kasları: güçlü, hızlı ve ritmik biçimde kasılır. Kalp kasları uzun süreli olarak çalışırlar ve çalışması sırasında da yorulmazlar. Kalp kasları kabin yapısında bulunurlar ve kalbin çalışmasını sağlarlar.
Düz kaslar;
İç organlarımızdaki beyaz renkli olan kaslardır. İsteğimiz dışında çalışırlar. Çalışmaları yavaştır. Kasılmaları güçsüzdür. Uzun süreli olarak çalışırlar ve zamanla yorulmazlar.
Kasların çalışması;
Kemiklerin hareket edebilmesi için kemik çevresindeki iki veya daha fazla kasın birbirine zıt olarak hareket etmesi gerekir. Kasların sadece çekme özelliği vardır. Hareketi sağlayan kaslar vücudumuzda çiftler olarak etkinlik gösterirler.
Bazı kaslar aynı yönde bazıları ise zıt yönde etkinlik gösterirler. Kol, bacak ve parmağımızda bulunan kaslar zıt yönde etkinlik gösterirler.
Örneğin, elimizdeki kaşığı ağzımıza götürmek istediğimizde kolumuzdaki iç kaslar kasılır, dış kaslar ise gevşer. Bu hareketin tam tersini yapmak istediğimizde de iç kaslar gevşer, dış kaslar kasılır.
Yalnız kemikleri değil deriyi hareket ettiren kaslarda vardır. Göz kapağı kasları, dudak kasları ve yüz kasları deriyi hareket ettiren kaslara örnektir.
Vücudumuzdaki yassı kemikler;
- Göğüs kafesi
- Kalça kemikleri
- Kafatası kemikleri
- Çene kemiği
- Kaburga kemiği
- Kürek kemikleri
- Diz kemiği
- Göğüs kemiği
KEMİĞİN YAPISI
Bir kemiğin yapısında;
- Kemik zarı,
- Sarı kemik iliği
- Kırmızı kemik iliği
- İlik kanaları
- Sert kemik doku
- Süngerimsi kemik doku
- kıkırdak
Kemik zarı;
Kemiğin dışındaki beyaz renkli olan ince örtüdür. Kemik zarında canlı ve hızla çoğalabilen hücreler
bulunur.Hücre çoğalmasıyla kemiğin enine büyümesini ( kalınlaşmasını ) kırılma veya çatlama durumlarında kemiğin onarılmasını sağlar.Yapısındaki damarlarla kemiği besler.
Sarı kemik iliği;
Uzun kemiklerde bulunur. Bol miktarda yağ depolar. Kırmızı iliğin yetersiz çalıştığı durumlarda kan hücresi üretebilir.
Kırmızı kemik iliği;
Kan hücrelerinin ( alyuvar, akyuvar ve kan pulçukları ) üretilmesini sağlar.
Sert kemik doku;
Kemiğin en sağlam ve dayanıklı olan kısmıdır. Kemiğe özel şeklini kazandırır. Sert kemiğin ortasında sarı kemik iliği yer alır.
Süngerimsi kemik dokusu;
Gözenekli, boşluklu ve süngerimsi yapıdaki kemik bölgesidir. İçindeki gözeneklerde kırmızı kemik iliği bulunur.
Kıkırdak;
Uzun kemiklerin eklemlere bakan kısmında bulunan esnek yapılardır. Hareket etme sırasında kemik başlarının aşınmasını önler Büyüme sürecinde uzun kemiğin boyuna doğru büyümesini sağlar. Bundan başka burun ucu; soluk borusu ve kulak kepçesinin yapısında da kıkırdak bulunur. Soluk borusundaki halkalar soluk borusunu sürekli olarak açık kalmasını sağlar.
EKLEMLER Gözenekli, boşluklu ve süngerimsi yapıdaki kemik bölgesidir. İçindeki gözeneklerde kırmızı kemik iliği bulunur.
Kıkırdak;
Uzun kemiklerin eklemlere bakan kısmında bulunan esnek yapılardır. Hareket etme sırasında kemik başlarının aşınmasını önler Büyüme sürecinde uzun kemiğin boyuna doğru büyümesini sağlar. Bundan başka burun ucu; soluk borusu ve kulak kepçesinin yapısında da kıkırdak bulunur. Soluk borusundaki halkalar soluk borusunu sürekli olarak açık kalmasını sağlar.
Kemikleri birbirine bağlayan yapılara eklem denir. İskelette kaç kemik var demiştik ? 210 kemik birbirine bağlanarak iskeletin oluşmasını sağlar. Eklemler bulundukları yere göre esnekliklerine ve kemiklere kazandırdıkları hareket yeteneğine göre üç gruba ayrılır;
- Oynar Eklem
- Yarı Oynar Eklem
- Oynamaz Eklem
Oynar Eklem;
Bağladığı kemiklerim kolay ve çok çeşitli hareketler yapmasına imkan sağlar. Kemikler arasında ekrem boşlukları bulunur. Eklem boşluklarında, kemik hareketini kolaylaştıran eklem sıvısı bulunur. Vücudumuzdaki oynar eklemler genellikle kol ve bacaklarda bulunur. Omuz eklemi, kalça eklemi, dirsek eklemi, parmak eklemleri, bilek eklemi, çene eklemi ve diz eklemi bu gruba girer.
Bağladığı kemiklerin dar açılarda ve sınırlı hareketler yapmasına imkan sağlar. Yarı oynar eklemler , bel, sırt ve boyun omurları arasında bulunur. Omurganın sağa sola veya öne arkaya bükülmesine bu eklemler olanak sağlar.
Oynamaz Eklem;
Çevresindeki kemikleri birbirine çok sıkı olarak bağlar. Bağladığı kemikler arasında girinti yada çıkıntılar bulunur.Bu çeşit eklemlerde eklem sıvısı yoktur ve kemiklerin hareket etmesine imkan vermez. Kafatası ve kuyruk omurlarında bulunur.
KASLAR
İskeleti sararak, asıl şeklini veren dokuya kas denir. Kaslar kas lifi verilen ince liflerden oluşur. Kas hücreleri kasılıp gevşeme özelliğine sahiptir. Kasların etkinliği hareket etme ve bedensel iş yapılmasını sağlar. Kasların çalışması ise sinirlerle kontrol edilir. Kaslar çalışma biçimlerine ve bulundukları yere göre farklılık göstermektedir.
Vücudumuzda üç çeşit kas grubu vardır;
- Çizgili Kaslar
- Kalp Kası
- Düz Kaslar
Çizgili kaslar;
İskeletimizi saran ve isteğimizle çalışan kaslardır. Kasılmaları güçlü ve etkilidir. Hızlı kasılırlar ve bir süre sonrada yorulabilirler.
- Boyun kasları,
- kol kasları,
- bacak kasları,
- parmak kasları
- göz kapağı kasları isteğimizle çalışan kaslardır.
Kalp kasları;
Kırmızı renkli olan kaslardır. Çizgili kas yapısında olan ve düz kas özelliğinde çalışan kaslardır.İsteğimiz dışında çalışırlar. Kalp kasları: güçlü, hızlı ve ritmik biçimde kasılır. Kalp kasları uzun süreli olarak çalışırlar ve çalışması sırasında da yorulmazlar. Kalp kasları kabin yapısında bulunurlar ve kalbin çalışmasını sağlarlar.
Düz kaslar;
İç organlarımızdaki beyaz renkli olan kaslardır. İsteğimiz dışında çalışırlar. Çalışmaları yavaştır. Kasılmaları güçsüzdür. Uzun süreli olarak çalışırlar ve zamanla yorulmazlar.
- Mide kasları,
- bağırsak kasları,
- damar kasları,
- yemek borusu kasları,
- idrar kesesi kasları
- göz bebeği bu gruba örnektir.
Kasların çalışması;
Kemiklerin hareket edebilmesi için kemik çevresindeki iki veya daha fazla kasın birbirine zıt olarak hareket etmesi gerekir. Kasların sadece çekme özelliği vardır. Hareketi sağlayan kaslar vücudumuzda çiftler olarak etkinlik gösterirler.
Bazı kaslar aynı yönde bazıları ise zıt yönde etkinlik gösterirler. Kol, bacak ve parmağımızda bulunan kaslar zıt yönde etkinlik gösterirler.
Örneğin, elimizdeki kaşığı ağzımıza götürmek istediğimizde kolumuzdaki iç kaslar kasılır, dış kaslar ise gevşer. Bu hareketin tam tersini yapmak istediğimizde de iç kaslar gevşer, dış kaslar kasılır.
Yalnız kemikleri değil deriyi hareket ettiren kaslarda vardır. Göz kapağı kasları, dudak kasları ve yüz kasları deriyi hareket ettiren kaslara örnektir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder