6.SINIF - TÜRKÇE - PARÇADA ANLAM ( KONU ANLATIM 2 )

C) ANLATIM ÖZELLİKLERİ

➡️ Doğallık
Anlatımını zorlanmadan içtenlikle ve samimiyetle yapılmasıdır.

➡️ Akıcılık Başlığın adından da anlaşılacağı üzere, bir anlatımın su gibi akıp gitmesidir.Yazını kolay okunabilmesi ve rahatsız kelimelerin kullanılmamasını ifade eder. Vazgeçilmeyen unsurlardan biridir.

➡️ Yoğunluk 

Birçok anlamı bir arada anlatmak yazmaktır. Kısaca bir ifadede birden fazla yorum çıkartabiliyorsak orada yoğunluk var demektir.

➡️Tutarlılık 

Anlatımın mantık kurallarına uyması, duygusal ve düşünsel çelişkiler taşımaması, konudan sapılmaması tutarlılıkla ilgilidir

➡️ Açıklık 

Anlatılmak istenenin kolayca anlaşılmasına denir .

➡️ Özgünlük 

Sanatçının, yapıtını oluştururken başkasına benzememesi, taklitten uzak durması, orijinal olması, yeni, farklı şeyler söylemesidir.

➡️Özlülük 

Anlatımda az sözle çok anlam ifade eder. Kısa ve öz mesajlar verir.

➡️ Kalıcılık 

Geçmiş bir dönemde ortaya konan bir yapıtın gelecekte de ilgi görmesi

D) ANLATICI TÜRLERİ

➡️ Birinci kişi ağzıyla anlatım 

Yazar kendi başından geçen veya içinde bulunduğu bir olayı anlamasına denir. Ben yada Biz ekleri kullanılır.

Örnek;

• Gece saat 02:15 suları, öyle bir güzel uykuya dalmıştım ki bir anda sesler geldi. Korkmaya başladım. çıksam mı diye düşündüm sonra bir ses daha geldi kalktım baktım. bizim köpek uyuyamamış beni rahatsız etmemek için su içmeye çalışıyor muş ki yanındaki sehpayı devirmiş. Kıyamam ya suyunu tekrardan verdim. sonra yanıma alarak uyudum.işte böyle bir korku ve bu korkunun altında benim tomyim varmış. 

➡️ Üçüncü kişi ağzıyla anlatım.

Yazar, genellikle duyduğu ve gördüğü şeyleri anlatır.O yada onlar eklerini kullanırlar.

Örnek;

• Arkadaşım ofiste çalışırken isimsiz bir yerden çiçek gelmiş tabi merak etmiş. tabi öyle böyle derken akşam çıkışta tam iş yerinde çıkmış bir kız gelmiş elinde çikolata ilerde bir bey efendi size vermemi istedi demiş ve çikolatayı eline vermiş gitmiş. arkadaşımda aldırış etmemiş çikolatayı kaldırıma bırakmış gitmiş. arkadan bir ses, damla  çiçekleri beğenmedin mi demiş. damla cevap vermeden devam etmiş sonra bir ses daha . ya çikolatayı demiş. yine damla ses vermemiş. sonra arkasından eşi koşarak gelmiş beni demi beğenmedin bırakıyorsun diyerek çiçeği ve çikolatayı tekrardan vermiş .tabi damla ilk başta şaşırmış ama sonra sarılarak cevap vermiş ...

MERVE İLE TÜM DERSLER 

6.SINIF - TÜRKÇE - PARÇADA ANLAM ( KONU ANLATIM 1 )

PARÇADA ANLATIM

A) ANLATIM BİÇİMLERİ

➡️ Betimleme ( Betimleyici Anlatım )
Betimleme, okuyucunun gözünde canlanacak şekilde anlatılmasına denir. Genelde bilgiler sade, açık ve anlaşılır olması gerekir. Yazar betimlemeye kendi yorumunu da katabilir.
Betimlemeler insanı konu alabilir (yüzü,gözü, kolları, saç rengi, sevdikleri, sevmedikleri, duyguları, tepkileri gibi )

Örnek;

• Kapının önünde küçük bir kız çocuğu oturuyordu.Eli yüzü kir pas içerisinde, kolları burnunu silmekten katılaşmıştı. saçları ise kıvırcıktı ama sanki aylarca yıkanmamış gibi karışıktı. Üzerindeki elbiseyi en son ne zamanmış diye düşünmeye çalışıyorum ama düşünemiyorum bile. küçük kız bakınca tek görebildiğim gözlerindeki o derin mavilikti. 

➡️ Öyküleme ( Öyküleyici Anlatım )
Yaşanmış yada hazırlanmış bir olayın başkalarına sözle yada yazıyla anlatma biçimine denir.

Örnek;

• Âdem ile büyük oğlu elektrik ustası Yusuf ellerindeki birer lahmacunun son lokmalarını merdivenleri çıkarken çiğneyip yuttular. Bu sebepten merdiven başına vardıkları zaman biraz nefesleri kesilir gibi oldu. O tıkanıkla ikisi birden Osman Efendi'nin tepesine dikildiler ve ihalenin saatini sordular. Osman Efendi üstten alarak "Bekleyin şurada." dedi.

➡️ Açıklama ( Açıklayıcı Anlatım ) 

Bilgi vermek amacı ile oluşturulan yazılardır. Yazar, duygularına yer vermez. Nesnel anlatıma örnektir.

Örnek;

• Halide Edip Adıvar’ın Bütün Eserleri serisinin ilki olarak yayımlanan Mor Salkımlı Ev, yazarın çocukluk günlerinden 1918'e kadar olan hatıralarıdır. Bir roman üslubuyla kaleme alınan eser, edebiyat meraklılarına olduğu kadar yakın dönem Türk tarihiyle ilgilenen okuyuculara da hitap ediyor. Yeni İstanbul Gazetesi'ndeki yayımı ve hatıralarının İngilizce baskısı ile karşılaştırılarak hazırlanan Mor Salkımlı Ev, yazarın özgün anlatımı ve sadeleştirilmemiş orijinal diliyle ve günümüz genç okuru da düşünülerek notlar ve açıklamalarla sunuluyor.

➡️ Tartışma ( Tartışmacı Anlatım ) 
Yazar, kendi doğrularını okuyucuya inandırmak, varsa yanlış düşünce doğruları ispatlamak inandırmak yani anlatıma denir.Yazar, yazılarını sanki karşısında biri varmış onunla konuşuyormuş gibi yazar.  

Örnek;

• Akıllı telefonlar, neslimizin en büyük sorunu olmuştur. İnsanlar bir nesnenin başına akıllı ifadesi yerleştirince yapay zekanın geliştiğini düşünüyorlar. Aslın böyle bir şey yoktur. Akıllı telefonlar, yapay zekanın geliştiğini göstermemektedir. Sadece avuç içi bilgisayarların gelişmiş modelleridir.

B) DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI 

➡️ Tanımlama 

Bir kavram veya varlığının ne olduğunun açıklanmasına denir. Genelde " Nedir ? - Kimdir ? " sorularına cevap verir.

Örnek;

• İş, oluş, durum bildiren sözcüklere fiil adı verilir.
• Tuz, yüz yılardır kullanılan bir baharattır.
• Çin seddi, dünyanın en uzun duvarıdır.
• Mavi gökyüzü, sonsuzluğun simgesidir.

➡️ Karşılaştırma 

En az iki varlığı, olayı, durumu birbiriyle aynı olan, benzeyen vb. kıyaslayan cümlelerdir. Karşılaştırma cümlelerinde, " daha, gibi, göre, fazla, çok, en, ) gibi sözcükler kullanılır.

Örnek;

• Bu sene partiye, geçen senelere göre daha çok kişi katıldı.
• Yazın buraları Antalya'dan bile daha sıcak oluyor.
• Sinan da en az benim kadar hızlı koşuyor.
• Patateste, prinçten farklı olarak daha çok nişasta bulunur.
• Köpekler, kedilerden faklı olarak daha dost canlısı olarak bilinirler.
• Bugün dünkünden fazla yoruşdum.
• Evdeki erikler de pazardaki gibi taze toplandı.
• Balinaların da diğer memeli canlılara benzer özellikleri vardır.

➡️ Örneklendirme 

Anlatılmak istenen bir düşünceyi, somutlaştırmak ,anlaşılır kılmak için ilgili kavramları, kişileri yada eserleri saymaktır.Genellikle önce yargı söylenir, sonra örnek veya örnekler verilir.

Örnek;

• Evde hala birkaç eksiğimiz  var. Mesela henüz bir fırınımız, ufak sehpamız yok.
• Geleceğim için pek çok hedeflerim var. Mesela öncelikli olarak okulumu bitirim mesleğimi elime alıp evlenip gitmek.
• Çeşit çeşit dil konuşabiliyorum. Mesela Almanca, Rusça, Çince,... 

➡️ Tanık Gösterme 

Yazar bazen yazısında anlattığı konuyu kanıtlamak ve doğrulamak için aynı görüşte olan bir  uzmanın görüşüne yer verir.

Tanık olarak seçilen, kişi değil de bir söz ise bu tırnak içine alınarak verilmelidir.

Örnek;

• Jan Paul Sartre şöyle der: “İnsan bazı şeyleri söylemeyi seçtiği için yazardır.” Bu görüşe katılmamak mümkün mü? Söz sanatçısı dediğin, herkesin söylemek isteyip de söyleyemediği sözleri, kendine özgü biçimler arasından seçerek söyleyivermeli ve okuyucuya: “Benim söylemek istediğimden daha güzel.” dedirtmeli 

➡️ Sayısal verilerden yararlanma

 Yazarın, düşüncesini doğrulamak amacıyla belgeler, istatistiksel sonuçlar, tarihi kanıt ve yazışmalar gibi herkesin kabul etmek zorunda olduğu şeyleri kullanmasıdır.

Örnek;

• “Tuz Gölü çevresinde yılda 750 000 ton tuz üretilmektedir.Bu da Türkiye’nin toplam tuz üretiminin yüzde 55’i demektir.Ancak havzadaki su sorunu, tarımsal verimliliği azaltarak ekonomik kazancın düşmesine neden olmuş.” Aysin Tektaş

( Yazar bilimsel verileri kullanarak Tuz Gölü hakkında bilgiler vermektedir.)

➡️ Benzetme 

Bir durumu, bir kavramı açıklarken bilinen ve ondan daha etkin benzerinden yararlanmaya denir.

Örnek;

• Takım elbiseyi giyince iş adamları gibi olmuşsun.
• Merve keçi gibi inatçı bir kadındır.
• Bulutlar, pamuk balyaları gibi gökyüzüne yayılmışlardı.

6.SINIF - TÜRKÇE - CÜMLEYE HAKİM OLAN DUYGULAR SORULAR (BOŞLUK DOLDURMA )

Yakınma - Özlem - Endişe yada kaygı  - Yadsıma - Ön yargı - Azımsama - Pişmanlık - Hayıflanma - Sitem - Beklenti - Küçümseme - Sevinç - Şaşırma - Üzüntü 

Yüzüğün yerini boşluklara yerleştiriniz. (bir kelime 1 den fazla yerde. Ben direk 14 soru 14 kelime yazdım.
1) Bir şeyin miktarca az olduğunu ve yetersiz gördüğü ifadelere ___________ cümleleri denir.

2) _________ cümleleri, bir kişinin bir olay veya durumu karşısında bir şey yapamamayı ifade eder.

3) _________cümleleri, bir kişi yada durumla ilgili tam bilmeden yargılamak denilebilir. olumlu yada olumsuz olabilir.

4) Yapılan bir şeyin yapmadığı veya söylenen sözlerin söylenmediğini ifade eden yani inkar eden cümlelere __________ denir.

5) Bir kişiyi veya olayı küçük görme önemsememe gibi anlamı taşıyan duygular __________ cümlelerdir.

6) ___________ cümleleri, olmasını yani gerçekleşmesin istediği işleri yada davranışlara diyebilir.

7) __________ cümleleri, olumsuz bir olayın olmamasından dolayı duyulan duygu çeşidi.

8) _________ cümleleri, istediğin bir şeyin olması ile yaşanan duygudur.

9) _________, cümleleri, tekrar yaşadığı yada tekrar görmek isteğini dile getirme anlamı taşır.

10) Bir kişinin tavırları karşısında duyulan kırgınlığı ve öfkeyi yumuşak bir şekilde ifade eden ___________ cümlelerdir.

11)_______  cümleleri, aniden olan bir durum için ne yapacağını nasıl davranacağını bilememe hayrete düşme anlamı taşır.

12) _______ cümleleri, yapılan hata sonucunda duyulan üzüntülü haldir.Genellikle " keşke " ifadesine başvurulur.

13)__________ cümleleri, birinin önceden yapamadığı bir işten dolayı üzüntüyü anlatan cümlelere denir. Pişmanlık bildiren cümleler içerisinde de hayıflanma anlama vardır.

14) _________ cümleleri, bir durumdan duyulan rahatsızlığın dile getirildiği, şikayet bildiren cümlelerdir.

CEVAPLAR 

1) Azımsama

2) Üzüntü

3) Ön yargı

4) Yadsıma 

5) Küçümseme

6) Beklenti

7) Endişe yada Kaygı

8) Sevimç

9) Özlem

10) Sitem

11) Şaşırma 

12) Pişmanlık

13) Hayıflanma

14) Yakınma 

MERVE İLE TÜM DERSLER 

6.SINIF - TÜRKÇE - CÜMLEYE HAKİM OLAN DUYGULAR ( SORULAR )

CÜMLEYE HAKİM OLAN DUYGULAR SORULAR 

1) Aşağıdakilerin hangisinde " şaşırma " anlamı vardır?

A) Ansızın beni görmesin mi ?
B) Ya bu sene sınıfta kalırsam
C) Keşke ona o sözleri söylemeseydim.
D) Koca sınıfta soruyu bilen 2 kişi mi var ?

♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡

2)  Aşağıdaki cümlelerin hangisinde " yakınma " anlamı vardır?

A) Yaprak test sorularının çoğunu çözemedim.
B) Dünkü sınavlardan da düşük not bekliyorum.
C) Bir gün öncesinden sınavlara çalışmış.
D) Matematik sınavları da her zaman zor oluyor.

♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡

3) Aşağıdakilerin hangisinde " yadsıma " vardır? 

A) Bu kadarcık mı para getirdin?

B) Kim demiş onun yaptığını 

C) Bacak kadar boyu ile bize kafa tutuyor.

D) Çok çalıştım ama sınavı kazanamadım

♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡

4) Aşağıdaki cümlelerinde hangisinde " sitem " yoktur?

A) Birazdaha hızlı olsaydın geç kalmazdık 

B) Buraya kadar geldin ama bana uğramadın

C)10 kişi bir taksiye nasıl sığmış anlayamadım

D) Bu sevinci bize çok mu gördünüz.

♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡

5) "  Bu çocuktan sana bir hayır gelmez." cümlesinde hakim olan duygu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sitem

B) Küçümseme 

C) Ön yargı

D) Azımsama 

♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡

6)  (I)  Yakınlarıma sevgimi göstermede çok beceriksizim, çekingenim. 

     (II)  Büyük olasılıkla sıcak, sevgi dolu bir aile ortamında büyümemiş olmam bunun nedeni. 

     (III) Duyguların denetlendiği, yakınlaşmaların gizlendiği bir ortamda yetiştim. 

     (IV) Çok zaman sevgiyle dolup taşarken bile kendimi mağrur bir kale gibi uzak ve sağlam tutmaya çalıştım. 

     (V) Ne yazık ki benim en acıklı, en dokunaklı yanım oldu bu.

Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde "hayıflanma" anlamı vardır?

A) II.
B) III
C) IV.
D) V

♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡

7) Aşağıdaki cümlelerinde hangisinde " endişe  " yoktur?

A) Bu kadar hazırladım, süsledi ya gelmezse
B)Ya o güne kadar parayı bulamazsam
C) Ya bu sene sınıfta kalırsam
D) Arabanız anca bu hızla mı gidiyor ?

♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡

8) I - İnsanların çağlar ve medeniyetler boyunca aynı tarzda duyduklarını, düşündüklerini ve hareket ettiklerini bilmek yeterli değildir.
II - Tarih de bize aynı hakikati öğretir.
III - Önemli olan ayrılmak değil, birleşmektir; fakat zorla değil anlayış ve duygu ile birleşilmelidir.
IV - Objektif bilgi bize sadece anlaşılmaz ayrılıkları gösterir.
V - Halbuki sevgi kaynaşma imkanları yaratır.

Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde "öneri" söz konusudur?

A) I
B) II
C) III
D) IV

♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡♡

CEVAPLAR

1) A = A: Şaşırma Cümlesidir.
           B: Endişe Cümlesidir.
           C: Pişmanlık Cümlesidir.
           D: Azımsama Cümlesidir.
2) D = Yakınma 
3) B = A: Azımsama Cümlesi
           B: Yadsıma Cümlesi
           C: küçümseme Cümlesi
           D:Üzüntü Cümlesi
4) C = A: Sitem Cümleleri
           B: Sitem Cümleleri
           C: Şaşırm Cümlesi
           D: Sitem Cümleleri
5) C = Ön yargu
6) D = Hayıflanma 
7) D = A: Endişe Cümlesi
           B: Endişe Cümlesi
           C: Endişe Cümlesi 
           D: Azımsama 
8) C = Öneri 

MERVE İLE TÜM DERSLER